In het verleden toonde Otto Warburg aan dat kankercellen een verhoogde uptake van glucose konden vertonen. Het metabolisme van tumorweefsel werkt anders dan dat van normale cellen. Aanvankelijk werd aangenomen dat de mitochondriën in tumorcellen defect waren. Recent onderzoek toont echter duidelijk aan dat kankercellen nog wel actieve mitochondriën gebruiken, maar dat zij een soort ‘metabole switch’ zijn ondergaan.
Onder invloed van verschillende groeifactoren, het selectief verlagen van tumorsuppressorgenen en het verhogen van de expressie van oncogenen ontstaat namelijk een verandering in het energiemetabolisme van kankercellen. Deze cellen vertonen een overexpressie van glucosetransporters en glycolytische enzymen, een snelle en hoge ATP-productie die de veeleisende energievraag kan ondersteunen én een verzurend milieu dat de progressie van het tumorweefsel lijkt aan te drijven.
Aangezien tumorcellen een enorme hoeveelheid aan glucose verbruiken, ontstaat een accumulatie van lactaat. Dit wordt vooral aangedreven door hun suikermetabolisme. Ook de inzet van glutamine als energiebron voor kankercellen draagt hieraan bij. De stapeling van lactaat in tumorweefsel zorgt doorgaans voor een pH van 6-6,5. Het lijkt erop dat deze weefselacidose tumormetastase, angiogenese en immunosuppressie bevordert en dat deze allemaal geassocieerd zijn met een slechtere prognose.
Vooruitgang binnen het kankeronderzoek biedt een volledig nieuw perspectief op lactaat. De laatste jaren blijkt dat de rol van dit afvalproduct cruciaal is in kankerprogressie. Lactaat is zoveel meer dan louter een oncometaboliet. Zo wordt het door tumorcellen ingezet als alternatieve brandstof. Het drijft carcinogenese aan en draagt zelfs bij aan therapieresistentie. De veelzijdige rol van lactaat is binnen de PNI niet onbekend. Wij weten dat het onder fysiologische condities als brandstof gebruikt kan worden voor het hart, de hersenen en de spieren. Ook in de lever wordt lactaat via de Cori-cyclus gerecycleerd tot glucose. Zou lactaat een alternatieve vorm van energie kunnen zijn?
Als we over lactaat als ‘energiebron’ spreken, weten we dat het via zogenaamde MCT (mono carboxyl) transporters in de cel opgenomen wordt. Deze MCT-transporters spelen een essentiële rol in het voorzien van nutriënten voor de cel, het cellulaire metabolisme en de pH-regulatie. Bij tumorcellen blijkt de expressie van bepaalde MCT-transporters enorm hoog te liggen en geassocieerd te zijn met een slechtere prognose.
De expressie en de functie van deze MCT-transporters kan beïnvloed worden door het aanbieden van hun verschillende substraten. Zo worden naast lactaat ook ketonen opgenomen door MCT’s. We weten dat het frequent aanbieden van ketonen onze hersenen alleszins beter van energie kunnen voorzien wanneer lactaat en glucose niet aanwezig zijn. Ketonen worden in onze lever aangemaakt uit korte keten vetzuren die onze darmflora voorziet. Hier treedt het belang van een ondersteunende darmflora mee op de voorgrond. Ze leveren ook minder reactieve zuurstofmoleculen (ROS) op en dragen minder bij aan verzuring zoals lactaat en glucose dat doen. Ketonen zijn een schone energiebron. Ze zouden dus wel eens de ideale energieleverancier kunnen zijn om carcinogenese halt toe te roepen.
Het ontstaan van kanker is, zoals elke chronische ziekte, een multifactorieel proces. Ziekte ontstaat niet van de ene dag op de andere en is nooit mono-etiologisch. Kanker is het verliezen van een evenwicht door ongunstige omstandigheden. Als wij dit evenwicht willen herstellen en carcinogenese of kankerprogressie willen voorkomen, dan zijn wij genoodzaakt meerdere factoren in rekening te brengen.
Het onderzoek naar lactaat en glutamine binnen carcinogenese biedt ons nieuwe mogelijkheden tot preventie en therapie. Het wordt steeds duidelijker dat een goed glutamine- en lactaatmetabolisme wel eens heel belangrijke tool zou kunnen zijn binnen de preventie en behandeling van kanker.
Als een slecht lactaatmetabolisme zorgt voor een verzurend milieu, zouden wij kunnen inzetten op een betere zuur-basebalans? Binnen de PNI weten wij dat wij door een hogere zuurstofcapaciteit de nadelige effecten van lactaat beter kunnen counteren. Zo kunnen we zorgen voor een betere zuur-basebalans, simpelweg door het optimaliseren van onze ademhaling. Zouden we lactaattolerantie kunnen trainen door vaker bepaalde spiergroepen te activeren?
Wij beseffen dat er een speciale rol is weggelegd voor ons microbioom. Zo kan ons microbioom verzuring binnen ons lichaam beter bufferen. Door de aanmaak van NAD-leveranciers zoals vitamine B3 kunnen wij de stapeling van lactaat beter managen. Onze darmen spelen een sleutelrol binnen de glutaminehuishouding. Enerzijds omdat voldoende GABA-aanmaak een tegengewicht kan bieden voor overprikkeling door glutamaat, en anderzijds door de barrièrefunctie. Bij een leaky gut komt de glutamine-pool nog meer onder druk te staan.
Ons aangeboren immuunsysteem speelt een leading role bij het herkennen en doden van tumorcellen. Zou het wijs zijn om een reeds overbelast immuunsysteem te kalmeren en te heroriënteren?
Via de juiste voeding kunnen we ons lichaam beter supporteren door het de nodige tools bieden en ons immuunsysteem minder te belasten. Wij kunnen kiezen voor voeding die ons immuunsysteem als veilig herkent, én die ons de nodige bouwstoffen biedt om halt te roepen aan een reeds inflammatoire toestand. Antioxidanten uit voeding kunnen de aanmaak van vrije radicalen door een high-end suikermetabolisme beter neutraliseren. Als wij onze leefstijl aanpassen, kunnen we onze bloedsuikerspiegel stabiliseren. Een efficiënte glucosehuishouding is essentieel voor een goede gezondheid en het inzetten van schonere en efficiëntere energiebronnen zoals ketonen kan voordelen bieden om kankerprogressie tegen te gaan.
Al deze factoren hebben hun eigen specifieke rol in het geheel en alle puzzelstukken hebben allemaal impact op elkaar. De kleinste verandering maakt het grootste verschil. De PNI is de wetenschap van het geheel.
Blijf je graag op de hoogte van ons aanbod? Noteer dan hier je emailadres. We informeren je met plezier via onze nieuwsbrief.
